Πηγές και Σύνθεση
Η βιταμίνη D συντίθεται ενδογενώς στο δέρμα μετά από έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία τύπου Β (UVB) του ηλιακού φωτός. Επιπλέον, προσλαμβάνεται και μέσω της διατροφής, κυρίως από λιπαρά ψάρια (σολομός, σκουμπρί, ρέγγα), εμπλουτισμένα τρόφιμα, αυγά και συμπληρώματα διατροφής. Η ικανότητα του οργανισμού να παράγει επαρκή ποσότητα βιταμίνης D εξαρτάται από παράγοντες όπως η γεωγραφική θέση, η εποχή, το χρώμα του δέρματος, η ηλικία και η χρήση αντηλιακών.
Ρόλος στην Υγεία
Ο πρωταρχικός ρόλος της βιταμίνης D αφορά την απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου από το έντερο, κάτι που είναι απαραίτητο για τη σωστή ανάπτυξη και διατήρηση των οστών και των δοντιών. Η έλλειψή της σχετίζεται με την εμφάνιση ραχίτιδας στα παιδιά και οστεομαλακίας ή οστεοπόρωσης στους ενήλικες.
Πέραν του σκελετικού συστήματος, η βιταμίνη D συμβάλλει σημαντικά στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Υπάρχουν ενδείξεις ότι επαρκή επίπεδα της βιταμίνης ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού έναντι λοιμώξεων του αναπνευστικού, ενώ ερευνάται ο ρόλος της και στην πρόληψη αυτοάνοσων νοσημάτων όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1.
Επιπλέον, μελέτες συσχετίζουν τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, υπέρτασης, κάποιων μορφών καρκίνου και διαταραχών της ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη.
Έλλειψη και Συμπτώματα
Η υποβιταμίνωση D είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, ιδιαίτερα σε περιοχές με περιορισμένη ηλιοφάνεια. Τα συμπτώματα της έλλειψης ποικίλλουν και συχνά είναι μη ειδικά, όπως μυϊκή αδυναμία, χρόνιος πόνος, κόπωση και συχνές λοιμώξεις. Η διάγνωση βασίζεται σε εργαστηριακό έλεγχο της συγκέντρωσης της 25(OH)D στο αίμα.
Η βιταμίνη D αποτελεί αναντικατάστατο στοιχείο για την ομαλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Η διατήρηση επαρκών επιπέδων της, είτε μέσω ισορροπημένης διατροφής και έκθεσης στον ήλιο είτε με τη χρήση συμπληρωμάτων, είναι ζωτικής σημασίας για την προαγωγή της υγείας και την πρόληψη νοσημάτων. Η συστηματική ενημέρωση του πληθυσμού και η ιατρική παρακολούθηση είναι απαραίτητες για την καταπολέμηση της ευρέως διαδεδομένης έλλειψης της βιταμίνης αυτής.