newwoman.gr

⦁Με βάση το γεγονός πως πρόκειται για μια πρωτόγνωρη κατάσταση, ποια θεωρείτε πως είναι η επίδραση του κορονοϊού στην ψυχική μας υγεία;

Η αλήθεια είναι ότι αυτή η κατάσταση είναι πρωτόγνωρη και από πλευράς ψυχολογίας και έρευνας. Στη βιβλιογραφία συναντάμε κάποιες μελέτες που εξετάζουν τις ψυχολογικές επιπτώσεις της ύπαρξης σε καραντίνα. Η έρευνα καλύπτει παλαιότερες επιδημίες του ιού SARS, MERS και Ebola.

Μετά την εκδήλωση καραντίνας και ασθένειας, αρκετές μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι γενικά ανέφεραν συμπτώματα ψυχολογικής δυσφορίας. Σε μια μελέτη του MERS, οι συμμετέχοντες έδειξαν σημάδια ψυχολογικών διαταραχών, θυμού και άγχους μήνες μετά την καραντίνα. Μια μελέτη που συνέκρινε τους γονείς και τα παιδιά που είχαν τεθεί σε καραντίνα σε σχέση με εκείνους που δεν είχαν τεθεί βρήκαν ότι οι μετα-τραυματικές διαταραχές άγχους ήταν τέσσερις φορές υψηλότερες στα παιδιά που είχαν τεθεί σε καραντίνα από τα παιδιά που δεν ήταν.

Πολλοί συμμετέχοντες στις μελέτες υπέστησαν επίσης κοινωνικό στίγμα ότι ήταν σε καραντίνα. "Οι συμμετέχοντες σε αρκετές μελέτες ανέφεραν ότι οι άλλοι τους αντιμετώπιζαν διαφορετικά: αποφεύγοντάς τους, αποσύροντας κοινωνικές προσκλήσεις, αντιμετωπίζοντας τους με φόβο και υποψία και κάνοντας κριτική και σχόλια". Στην τρέχουσα πανδημία του COVID-19, οι άνθρωποι με ασιατική καταγωγή είναι πιθανό να υποβάλλονται σε τέτοιο κοινωνικό στίγμα και πράξεις ρατσισμού.

Παράγοντες Ανησυχίας και Άγχους

Διάρκεια της καραντίνας

Τρεις μελέτες έδειξαν ότι οι μεγαλύτερες διάρκειας καραντίνας σχετίζονταν με διαταραχές στην ψυχική υγεία συγκεκριμένα, συμπτώματα μετατραυματικού στρες, συμπεριφορές αποφυγής και θυμό. Μολονότι η διάρκεια της καραντίνας δεν ήταν πάντοτε σαφής, μία μελέτη έδειξε ότι αυτοί που βρίσκονταν σε καραντίνα περισσότερες από 10 ημέρες εμφάνισαν σημαντικά υψηλότερα συμπτώματα μετά-τραυματικού στρες από εκείνους που βρίσκονταν σε καραντίνα για λιγότερο από 10 ημέρες.

Φόβοι μόλυνσης

Οι συμμετέχοντες σε οκτώ μελέτες ανέφεραν φόβους για τη δική τους υγεία ή φόβους για να μη μολύνουν άλλους. Ένα μεγάλο ποσοστό βίωσαν σωματικά συμπτώματα πιθανώς σχετιζόμενα με τον ιό.

Απογοήτευση και πλήξη

Η απομόνωση, η απώλεια της συνηθισμένης ρουτίνας και η μειωμένη κοινωνική και σωματική επαφή με άλλους έδειξαν συχνά ότι προκαλούν πλήξη, απογοήτευση και την αίσθηση απομόνωσης από τον υπόλοιπο κόσμο, η οποία ήταν τρομακτική για τους συμμετέχοντες.

Ανεπαρκείς προμήθειες

Η ύπαρξη ανεπαρκών βασικών προμηθειών (π.χ. τροφή, νερό, ρούχα ή διαμονή) κατά τη διάρκεια της καραντίνας ήταν πηγή απογοήτευσης και συνδέεται με συναισθήματα άγχους και θυμό 4-6 μήνες μετά την λήξη της καραντίνας.

Ανεπαρκείς πληροφορίες

Πολλοί συμμετέχοντες ανέφεραν κακή πληροφόρηση από τις αρχές δημόσιας υγείας ως παράγοντα άγχους, αναφέροντας ανεπαρκείς σαφείς οδηγίες σχετικά με τις ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν και σύγχυση σχετικά με το σκοπό της καραντίνας.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι μελέτες αυτές είχαν γενικά μικρά μεγέθη δειγμάτων, ενώ λίγοι εξέτασαν τόσο τις ομάδες που βρίσκονταν σε καραντίνα όσο και τις ομάδες που δεν βρίσκονταν σε καραντίνα. Είναι δύσκολο να κάνουμε άμεσες συγκρίσεις μεταξύ των μελετών και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί για τη γενίκευση σε μεγαλύτερους πληθυσμούς. Πηγή The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. (Samantha K Brooks PhD et al, Published: February 26, 2020 The Lancet)

⦁Με ποιους τρόπους βοηθάμε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν το άγχος/ανησυχία κατά τη διάρκεια της έξαρσης του νέου κορονοϊού;

Η αλήθεια είναι ότι το γεγονός οι γονείς περνάνε περισσότερο χρόνο με τα παιδιά τους είναι ένα από τα θετικά της υπάρχουσας κατάστασης. Παρόλα αυτά αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν αρκετές δυσκολίες στην καθημερινότητα καθώς πολλοί γονείς χρειάζεται να εργάζονται από το σπίτι. Παρόλα αυτά καλό είναι να εστιάσουν στην ποιότητα της σχέσης με τα παιδιά τους.

Τα παιδιά χρειάζονται ηρεμία και σταθερότητα, ειδικά σε τόσο αβέβαιους καιρούς. Αυτό επιτυγχάνεται με το πρόγραμμα, δομήστε μια εβδομάδα για το παιδί σας που αναπαράγει μια σχολική εβδομάδα. Ορίστε ένα χρονοδιάγραμμα με την ώρα έναρξης και λήξης, με διαλείμματα μεταξύ τους. Σε μικρότερης ηλικίας παιδιά υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας οπτικών προγραμμάτων μέσα στη μέρα τους. Κάτι που δίνει την αίσθηση παιχνιδιού στα παιδιά. Δημιουργήστε ευχάριστες αναμνήσεις με τα παιδιά σας μαγειρεύοντας μαζί, τακτοποιώντας μαζί με ενεργή συμμετοχή τους στις υποχρεώσεις του σπιτιού.  Μιλήστε με βιντεοκλήσεις με τους φίλους τους συμμαθητές και τους δασκάλους τους όποτε είναι δυνατό. Επίσης υπάρχει επιτέλους χρόνος για παιχνίδι με τα παιδιά και διάβασμα βιβλίων. Τέλος ακούστε τα παιδία σας για να μπορέσουν να βρουν το χώρο να σας μιλήσουν για όλα αυτά που τους συμβαίνουν και τις σκέψεις που έχουν.

⦁Πόσο ευάλωτοι είναι οι ηλικιωμένοι μπροστά σε αυτή την  κατάσταση; Tι μπορούμε να κάνουμε για να τους βοηθήσουμε;

Οι ηλικιωμένοι είναι οι περισσότερο ευάλωτοι τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Είναι εκείνοι που απειλούνται περισσότερο με τις επιπτώσεις του ιού. Η αποστασιοποίηση μας από εκείνους και απουσία κοινωνικών επαφών μαζί τους είναι αδιαπραγμάτευτη. Παρόλα αυτά μπορούμε να είμαστε δίπλα τους με άλλους τρόπους. Μπορούμε να μιλάμε μαζί τους τηλεφωνικά, να ψωνίζουμε για εκείνους τα απαραίτητα τρόφιμα και φάρμακα και να ακούμε τις ανησυχίες και τις σκέψεις τους με υπομονή.  

⦁Μπορείτε να μας προτείνετε κάποιους απλούς τρόποι διαφύλαξης της ψυχικής υγείας, μέσα στο σπίτι;

Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι απλά να είστε παρόντες και να αφήσετε χώρο για όλα τα συναισθήματα μέσα σας. Είναι λογικό να βιώνετε, φόβο, άγχος και ανασφάλεια, καθώς όλο αυτό που βιώνουμε είναι πρωτόγνωρο. Η αξία της υγείας παίρνει πρωταρχική θέση μέσα μας μην αφήσετε την ψυχική υγεία εκτός...

Σκεφτείτε έξω από το "κουτί" και δείτε και τις θετικές πλευρές όλου αυτού γιατί κάποια στιγμή θα περάσει και θα προσπαθήσετε τότε να συνδέσετε κομμάτια από το παζλ ενώ μπορείτε να το κάνετε τώρα.

Θα σας πρότεινα κάθε μέρα να δουλεύετε στις παρακάτω ερωτήσεις

Το τελευταίο εικοσιτετράωρο  

Τι πήγε καλά στη μέρα μου;

Τι δεν πήγε καλά;

Τι θα μπορούσα να κάνω καλύτερα από αύριο;

Για ποια πράγματα είμαι ευγνώμων;

Ποιοι είναι οι στόχοι μου σήμερα;

Πώς επιλέγω να είμαι σήμερα;

Ποιο ήταν το ένα πράγμα που έκανα για τον εαυτό μου;

Ποια σκέψη με δυσκόλεψε περισσότερο;

Οι καταγραφές βοηθάνε για να βλέπετε και την επεξεργασία των σκέψεων σας όσο περνάνε οι μέρες.

⦁Ποιες είναι οι οδηγίες των ειδικών για άτομα που πάσχουν ήδη από κάποια ψυχολογική διαταραχή;

Οι άνθρωποι που πάσχουν ήδη από κάποια ψυχολογική διαταραχή και είναι υπό το πλαίσιο κάποιας ψυχοθεραπείας ή ψυχιατρικής υποστήριξης χρειάζεται να επικοινωνήσουν άμεσα με τον εκάστοτε ειδικό για περισσότερες πληροφορίες και οδηγίες. Οι περισσότεροι ειδικοί μέσω της τηλεϊατρικής παρέχουν κανονικά τις υπηρεσίες τους στα άτομα που το έχουν ανάγκη.

⦁Πώς μπορούν να βοηθηθούν ψυχολογικά όσοι βρίσκονται σε απομόνωση λόγω του κορονοϊού;

Θα παραθέσω τις οδηγίες του παγκόσμιου οργανισμού υγείας (WHO) για τα άτομα που βρίσκονται σε απομόνωση.

“Μείνετε συνδεδεμένοι με τους δικούς σας ανθρώπους και διατηρήστε τα κοινωνικά σας δίκτυα. μπορείτε να μείνετε συνδεδεμένοι μέσω τηλεφώνου, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κοινωνικών μέσων ή τηλεδιάσκεψης.”

“Προσπαθήστε όσο το δυνατόν περισσότερο να κρατήσετε τις προσωπικές καθημερινές σας ρουτίνες ή δημιουργήσετε νέες ρουτίνες εάν αλλάξουν οι συνθήκες.”

“Δώστε προσοχή στις δικές σας ανάγκες και συναισθήματα. Συμμετοχή σε υγιή δραστηριότητες που απολαμβάνετε και χαλαρώνετε. Ασκηθείτε  τακτικά μέσα στο σπίτι, κρατήστε τακτικές ρουτίνες ύπνου και προσπαθήστε να τρέφεστε υγιεινά.”

Τέλος υπάρχει η τηλεφωνική γραμμή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για τον κορονοϊό 10306, του υπουργείου υγείας και του εθνικού και καποδιστριακού πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).

Εύη Νεοφώτιστου Ψυχολόγος, τηλ. επικοινωνίας 695 166 80 78, www.flexiblebehavior.gr